วงจรชีวิตของชื่อโดเมน (Domain Name Life Cycle)
การจดทะเบียนชื่อโดเมน (Domain Name) มีระยะเวลาขั้นต่ำในการจดทะเบียน 1 ปี และสามารถจดทะเบียนล่วงหน้าได้สูงสุดไม่เกิน 10 ปี (ขึ้นอยู่กับนโยบายของผู้ให้บริการหรือ Registry ของแต่ละโดเมน) การบริหารจัดการอายุการใช้งานของโดเมนอย่างเหมาะสมเป็นสิ่งสำคัญ เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดการหมดอายุโดยไม่ได้ตั้งใจ ซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อการใช้งานเว็บไซต์ อีเมล และระบบออนไลน์ต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง
วงจรชีวิตของโดเมนสามารถแบ่งออกได้เป็น 5 สถานะหลัก ดังนี้
1. สถานะ Active (ใช้งานปกติ)
ระยะเวลา: 1–10 ปี ตามที่ผู้ถือโดเมนจดทะเบียนไว้
สถานะนี้คือช่วงเวลาที่โดเมนได้ถูกจดทะเบียนเรียบร้อยแล้ว โดยผู้ถือครองโดเมนมีสิทธิ์ในการใช้งานชื่อโดเมนอย่างสมบูรณ์ ทั้งการกำหนดค่า DNS การใช้งานเว็บไซต์ อีเมล และบริการอื่น ๆ ภายใต้ชื่อโดเมนนั้น
ในช่วงสถานะ Active ผู้ถือโดเมนควรดำเนินการต่ออายุ (Renew) ให้เรียบร้อยก่อนวันหมดอายุ เพื่อป้องกันไม่ให้โดเมนหมดอายุและเข้าสู่สถานะถัดไป การต่ออายุสามารถทำได้ล่วงหน้าหลายเดือน และสามารถต่ออายุได้สูงสุดรวมไม่เกิน 10 ปี
2. สถานะ Expired (หมดอายุ)
ระยะเวลา: 0–30 วัน (Grace Period)ขึ้นอยู่กับนโยบายของแต่ละ Registrar
เมื่อถึงวันครบกำหนดอายุ หากยังไม่ได้มีการต่ออายุ โดเมนจะเข้าสู่สถานะ Expired ซึ่งระบบจะระงับการทำงานของโดเมนชั่วคราว ได้แก่ เว็บไซต์และอีเมลจะไม่สามารถใช้งานได้ และข้อมูล DNS จะถูกหยุดตอบสนอง
อย่างไรก็ตาม ในช่วงเวลานี้ เจ้าของโดเมนยังสามารถต่ออายุได้ในอัตราปกติ โดยไม่มีค่าธรรมเนียมเพิ่มเติม เมื่อดำเนินการต่ออายุแล้ว โดเมนจะกลับเข้าสู่สถานะ Active อีกครั้ง โดยระบบ DNS จะเริ่มทำงานใหม่ภายในระยะเวลาการกระจาย DNS (DNS Propagation) ซึ่งอาจใช้เวลาตั้งแต่ไม่กี่ชั่วโมงจนถึงประมาณ 24–48 ชั่วโมง
หมายเหตุ: ระยะเวลา Grace Period อาจแตกต่างกันไปในแต่ละผู้ให้บริการ บางรายอาจกำหนด Grace Period ที่สั้นเพื่อให้เข้าสู่ขั้นตอนถัดไปเร็วขึ้น
3. สถานะ Redemption Period (ระยะเวลาการกู้คืน)
ระยะเวลา: หลังจาก Expired ประมาณ 30 วัน
หากพ้นระยะเวลาหมดอายุ (Grace Period) แล้วยังไม่มีการต่ออายุ โดเมนจะเข้าสู่สถานะ Redemption Period ในช่วงนี้ข้อมูลของโดเมนจะถูกระงับการใช้งานจากระบบ Registry แต่ยังไม่ถูกลบออกจากฐานข้อมูลอย่างถาวร ผู้ถือครองโดเมนเดิมยังคงมีสิทธิ์ในการกู้คืนโดเมนได้ "และสามารถถูกผู้อื่นแย่งโดเมนไปได้" โดยจะต้องชำระค่าธรรมเนียมการกู้คืน (Redemption Fee) เพิ่มเติมจากค่าต่ออายุปกติ ซึ่งค่าธรรมเนียมนี้จะขึ้นอยู่กับนโยบายของผู้ให้บริการ (โดยทั่วไปจะอยู่ในช่วง 80–120 ดอลลาร์สหรัฐ)
หากไม่ดำเนินการกู้คืนภายในระยะเวลา Redemption Period โดเมนจะเข้าสู่สถานะถัดไปโดยอัตโนมัติและไม่สามารถกู้คืนได้อีก
4. สถานะ Pending Delete (รอลบออกจากระบบ)
ระยะเวลา: 5 วันหลังจากครบกำหนด Redemption Period
เมื่อครบกำหนดระยะเวลา Redemption Period โดเมนจะเข้าสู่สถานะ Pending Delete โดยระบบจะเตรียมลบข้อมูลโดเมนออกจากฐานข้อมูลของ Registry อย่างถาวร ในช่วงนี้ไม่สามารถดำเนินการต่ออายุ โอนย้าย หรือกู้คืนโดเมนได้อีก และจะไม่มีการเปิดให้ต่ออายุแม้เจ้าของเดิมจะร้องขอ
5. สถานะ Available (กลับมาเป็นชื่อว่าง)
เมื่อพ้นระยะเวลา Pending Delete โดเมนจะถูกลบออกจากระบบ Registry และกลับเข้าสู่สถานะ Available ซึ่งหมายความว่าชื่อโดเมนนั้นจะกลับมาเปิดให้บุคคลทั่วไปสามารถจดทะเบียนใหม่ได้ตามลำดับก่อนหลัง (First Come, First Served)
โดยปกติจะใช้เวลาประมาณ 65–80 วัน นับจากวันหมดอายุ จึงจะสามารถจดทะเบียนโดเมนชื่อเดิมได้อีกครั้ง ทั้งนี้ ชื่อโดเมนที่มีความนิยมสูงมักถูกระบบจับจองอัตโนมัติ (Drop Catching) หรือถูกนำไปประมูลในตลาดโดเมนช่วงเวลาดังกล่าว
